काठमाडौं: चालु आर्थिक वर्षको पहिलो छ महिनामा नेपालमा १०,७७६ वटा साइबर अपराध सम्बन्धी उजुरीहरू दर्ता भएका छन्। गृह मन्त्रालयका अनुसार, सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग गरेर अपराध गर्नेहरूले सबैभन्दा बढी टेलिग्राम प्रयोग गरेको पाइएको छ, जसमा १,१८७ उजुरीहरू दर्ता भएका छन्। त्यसपछि फेसबुकसँग सम्बन्धित १,०९८, इन्स्टाग्रामसँग ७३१, र टिकटकसँग सम्बन्धित १५३ उजुरीहरू रहेका छन्।
अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा ९,०१३ वटा साइबर अपराध सम्बन्धी उजुरीहरू दर्ता भएका थिए, जबकि यस आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा यो संख्या बढेर १९,७३० पुगेको छ। नेपाल प्रहरीका अनुसार, साइबर अपराधमा नग्न तस्बिरहरूमा व्यक्तिको मुहार जोडी सामाजिक सञ्जालमा राख्ने, अश्लील फोटो तथा भिडियो प्रकाशित गर्ने, अरूको सूचना नियन्त्रणमा लिई फिरौती माग गर्ने, र सरकारी तथा अन्य संघ संस्थाहरूको वेबसाइट ह्याक गर्ने जस्ता गतिविधिहरू समावेश छन्।
EKANTIPUR.COM
अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा पनि साइबर अपराधको दर बढ्दो क्रममा छ। सामाजिक सञ्जालहरूको व्यापक प्रयोगसँगै, विश्वभरि नै साइबर अपराधीहरूले फेसबुक, इन्स्टाग्राम, टिकटक, र टेलिग्राम जस्ता प्लेटफर्महरूको दुरुपयोग गरी विभिन्न अपराधहरू गरिरहेका छन्। यसले व्यक्तिगत गोपनीयता, वित्तीय सुरक्षा, र सामाजिक सद्भावमा गम्भीर असर पारिरहेको छ।
नेपालमा, विद्युतीय कारोबार ऐन २०६३ ले साइबर अपराध नियन्त्रणका लागि कानूनी प्रावधानहरू गरेको छ। तर, प्रविधिको तीव्र विकाससँगै नयाँ प्रकारका अपराधहरू देखा परिरहेका छन्, जसलाई नियन्त्रण गर्न कानूनी संरचना र प्रवर्तनमा थप सुधार आवश्यक देखिन्छ।
साइबर अपराधको बढ्दो दरले प्रविधिको सुरक्षित र जिम्मेवार प्रयोगको महत्त्वलाई उजागर गरेको छ। यसका लागि व्यक्तिगत सतर्कता, कानूनी सचेतना, र प्रविधि शिक्षामा जोड दिनु आवश्यक छ।
