२०७९ साल फाल्गुन महिनाको अन्तिम साता (फेब्रुअरी २०२५) खगोलीय घटनाहरूमा विशेष महत्त्व राख्ने ऐतिहासिक समय बन्नेछ। यस समयमा सौर्यमण्डलका सबै ग्रहहरू एकै पंक्तिमा आउने दुर्लभ घटना हुने खगोलविद्हरूले पुष्टि गरेका छन्। यस्तो संयोग अत्यन्तै दुर्लभ हुनेगर्छ, जुन सयौं वा हजारौं वर्षमा मात्र एक पटक देख्न पाइन्छ।
के हो ग्रहहरूको “लाइनअप” वा संयोग?
ग्रहहरूको संयोग (Planetary Alignment) भन्नाले सौर्यमण्डलका सबै ग्रहहरू—मंगल, बुध, शुक्र, पृथ्वी, बृहस्पति, शनि, अरुण (युरेनस), वरुण (नेप्च्यून), र कहिलेकाहीँ प्लुटो—आफ्नो परिक्रमा क्रममा एकै लाइनमा आउने अवस्था हो। यो पूर्णतः खगोलीय घटनामा आधारित छ र पृथ्वीबाट हेर्दा यस्तो देखिन्छ कि सबै ग्रहहरू एकै रेखामा छन्।
फाल्गुन १६ गते (फेब्रुअरी २९, २०२५) देखि फाल्गुन २० गते (मार्च ४, २०२५) सम्म यो घटना आकाशमा देख्न सकिने बताइएको छ। खगोलविद्हरूका अनुसार यो संयोग पृथ्वीको कुनै पनि स्थानबाट टेलिस्कोपको सहायताले देख्न सकिनेछ।
खगोलविद्हरूका अनुसार ग्रहहरूको यस्तो संयोगले पृथ्वीमा कुनै भौतिक प्रभाव पार्दैन। तथापि, यो खगोलशास्त्रका लागि अत्यन्त महत्त्वपूर्ण अध्ययनको अवसर हो।
नेपालबाट हेर्ने उत्तम समय र दिशा
नेपालबाट यो घटना हेर्न चाहने खगोलप्रेमीहरूका लागि साँझपख समय उपयुक्त हुनेछ। फाल्गुन महिनाको अन्तिम साता पश्चिमी आकाशतर्फ ध्यान दिनुपर्छ।
खगोलशास्त्रीहरूले यसलाई टेलिस्कोप वा बिनाकुनै उपकरण पनि देख्न सकिने बताएका छन्। नेपालमा पोखरा, चन्द्रागिरि, नागरकोटजस्ता पहाडी क्षेत्रहरू यो दुर्लभ खगोलीय घटना हेर्नका लागि उपयुक्त स्थान मानिन्छ।
ग्रहहरूको यस्तो संयोग अन्तिम पटक २००० सालमा देखिएको थियो। यो घटनापछि अर्को यस्तै संयोग २१५० सालमा मात्र देखिनेछ। यसकारण यो समय खगोलशास्त्रका विद्यार्थी र वैज्ञानिकहरूका लागि विशेष अवसर मानिएको छ।
यस घटनाले खगोलप्रेमी र वैज्ञानिक समुदायमा मात्र होइन, सर्वसाधारण जनतामा पनि निकै चासो र उत्साह थप्नेछ। यस्तो घटनाले मानवजगत् र प्रकृतिको सम्बन्धलाई अझै बढी नजिक ल्याउने विश्वास गरिएको छ।
यस विशेष खगोलीय घटनालाई नचुकाई हेर्नका लागि सबै नेपालीले तयारी गर्न आग्रह गरिएको छ
